Second of crop insurance महाराष्ट्रातील बीड जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी समोर आली आहे. २०२३ च्या खरीप हंगामात झालेल्या मोठ्या नुकसानीनंतर शासनाने दिलेल्या पीकविमा अग्रिमाचा दुसरा टप्पा आता शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा होत आहे. या निर्णयामुळे हजारो शेतकरी कुटुंबांना मोठा दिलासा मिळाला असून, त्यांच्या चेहऱ्यावर आनंदाचे भाव दिसत आहेत.
मागील वर्षी खरीप हंगामात बीड जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांच्या पिकांचे अभूतपूर्व नुकसान झाले होते. या नुकसानीची दखल घेत शासनाने तात्काळ कृती करत पीकविमा अग्रिम देण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला. या निर्णयाच्या पहिल्या टप्प्यात नोव्हेंबर २०२३ मध्ये सुमारे ७ लाख ७० हजार शेतकऱ्यांना २४१ कोटी रुपयांचे वाटप करण्यात आले. मात्र काही शेतकऱ्यांची पडताळणी प्रक्रिया पूर्ण न झाल्याने त्यांना या टप्प्यात मदत मिळू शकली नव्हती.
आता फेब्रुवारी महिन्यात या उर्वरित शेतकऱ्यांसाठी दुसरा टप्पा सुरू करण्यात आला आहे. या टप्प्यात १ लाख ११ हजार शेतकऱ्यांना ७६ कोटी २७ लाख रुपयांचे वाटप करण्यात येत आहे. विशेष म्हणजे अनेक शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात हे पैसे जमा झाल्याचे मेसेज येऊ लागले असून, यामुळे शेतकरी समाजात समाधानाचे वातावरण आहे.
बीड जिल्ह्यातील विविध तालुक्यांमध्ये या निधीचे वाटप करण्यात येत आहे. परळी तालुक्यातील २५,१५५ शेतकऱ्यांना सर्वाधिक म्हणजे १६ कोटी ५७ लाख रुपयांचे वाटप करण्यात येत आहे. त्यानंतर माजलगाव तालुक्यातील १९,०२७ शेतकऱ्यांना १४ कोटी १३ लाख रुपये आणि केज तालुक्यातील १९,१२५ शेतकऱ्यांना १३ कोटी ७ लाख रुपयांची मदत मिळत आहे.
अंबाजोगाई तालुक्यात १२,३९१ शेतकऱ्यांना १२ कोटी २६ लाख रुपये, पाटोदा तालुक्यात ८,८७७ शेतकऱ्यांना ६ कोटी ९० लाख रुपये आणि बीड तालुक्यात ७,१७१ शेतकऱ्यांना ५ कोटी २२ लाख रुपयांचे वाटप होत आहे.
याशिवाय गेवराई तालुक्यातील ५,४४६ शेतकऱ्यांना ३ कोटी ४४ लाख रुपये, धारूर तालुक्यातील ३,५४१ शेतकऱ्यांना ३ कोटी ८६ लाख रुपये आणि शिरूर तालुक्यातील २,९३२ शेतकऱ्यांना २ कोटी ८५ लाख रुपयांची मदत मिळत आहे. आष्टी तालुक्यातील २,५३५ शेतकऱ्यांना १ कोटी ४९ लाख रुपये आणि वडवणी तालुक्यातील ५,४०१ शेतकऱ्यांना १ कोटी ४७ लाख रुपयांचे वाटप करण्यात येत आहे.
या मदतीचे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे. गेल्या वर्षी झालेल्या नुकसानीमुळे बहुतांश शेतकरी कुटुंबे आर्थिक संकटात सापडली होती. अनेकांना दैनंदिन खर्च भागवणेही कठीण जात होते. या परिस्थितीत पीकविमा अग्रिमाच्या रूपाने मिळालेली ही मदत त्यांच्यासाठी संजीवनी ठरली आहे. या निधीमुळे शेतकऱ्यांना पुढील हंगामासाठी लागणारी खते, बियाणे, कीटकनाशके आणि इतर शेती साहित्य खरेदी करणे शक्य होणार आहे.
स्थानिक प्रशासनाने या वितरण प्रक्रियेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे. त्यांनी प्रथम पात्र शेतकऱ्यांची यादी तयार केली, त्यानंतर त्यांच्या बँक खात्यांची माहिती अद्ययावत केली आणि शेवटी निधीचे योग्य वाटप केले. या संपूर्ण प्रक्रियेत पारदर्शकता राखण्यात आली असून, कोणत्याही शेतकऱ्यावर अन्याय होणार नाही याची काळजी घेण्यात आली आहे.
एका स्थानिक शेतकऱ्याने आपल्या भावना व्यक्त करताना सांगितले की, “गेल्या वर्षी आमच्या पिकांचे प्रचंड नुकसान झाले होते. अनेक शेतकरी कुटुंबे हवालदिल झाली होती. मात्र शासनाने दिलेल्या या मदतीमुळे आम्हाला पुन्हा उभे राहण्याची संधी मिळाली आहे. या निधीचा उपयोग आम्ही पुढील हंगामाची तयारी करण्यासाठी करू.”
तज्ज्ञांच्या मते, या निधीचा योग्य वापर करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. शेतकऱ्यांनी या पैशांचा वापर शेतीशी संबंधित कामांसाठीच करावा. तसेच, भविष्यात अशा संकटांना तोंड देण्यासाठी काही रक्कम बचत म्हणून ठेवावी. याशिवाय शाश्वत शेती पद्धतींचा अवलंब करून नैसर्गिक आपत्तींचा सामना करण्याची क्षमता वाढवावी.
पीकविमा अग्रिमाच्या या दुसऱ्या टप्प्यामुळे बीड जिल्ह्यातील शेतकरी समाजात नवी आशा निर्माण झाली आहे. या मदतीमुळे त्यांना पुढील हंगामाची तयारी करण्यास मदत होणार असून, त्यांचा आत्मविश्वास वाढला आहे. शेतकऱ्यांच्या कल्याणासाठी घेतलेला हा निर्णय निश्चितच स्वागतार्ह आहे आणि यामुळे ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल अशी आशा व्यक्त केली जात आहे.
