update from IMD 2024 गेल्या काही दिवसांपासून महाराष्ट्र राज्यात मुसळधार पावसाने थैमान घातले आहे. भारतीय हवामान खात्याने (आयएमडी) दिलेल्या माहितीनुसार, राज्यातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये अजूनही मुसळधार पावसाची शक्यता वर्तवली आहे. या अविरत पावसामुळे राज्यातील सर्वसामान्य जनजीवन विस्कळीत झाले असून, शेतकऱ्यांच्या पिकांचेही मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे.
मुंबई, पुणे, पिंपरी-चिंचवड, अहमदनगर, नाशिक, धुळे यासारख्या प्रमुख शहरांसह राज्यातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये गेल्या दोन-तीन दिवसांत पावसाची तीव्रता वाढली आहे. या मुसळधार पावसाचा परिणाम म्हणून काही ठिकाणी पूरस्थिती निर्माण झाली आहे. अनेक भागांत महापुरासारखी परिस्थिती उद्भवली असून, यामुळे नागरिकांचे दैनंदिन जीवन अस्ताव्यस्त झाले आहे.
हवामान खात्याने प्रथम असा अंदाज वर्तवला होता की उद्यापासून राज्यातील पावसाचा जोर कमी होईल. परंतु, आता हवामानात मोठा बदल झाल्याचे दिसून येत आहे. आयएमडीने स्पष्ट केले आहे की राज्यात पुढील काही दिवस पावसाचा जोर कायम राहणार आहे. विशेष म्हणजे, महाराष्ट्र आणि गुजरात या दोन्ही राज्यांना एका चक्रीवादळाचा धोका निर्माण झाला आहे. या चक्रीवादळामुळे दोन्ही राज्यांमध्ये आगामी काही दिवस मुसळधार पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
हे पण वाचा:
पुढील 6 तासात महाराष्ट्राला चक्रीवादळ धडकणार आत्ताच पहा आजचे हवामान Chakrivadal paus update
चक्रीवादळाचा प्रभाव मुंबईसह महाराष्ट्र आणि गुजरातच्या सीमावर्ती भागात जाणवणार आहे. परंतु या चक्रीवादळाचे परिणाम केवळ या दोन राज्यांपुरतेच मर्यादित राहणार नाहीत. देशातील इतर राज्यांमध्येही त्याचे प्रतिध्वनी उमटणार आहेत. उत्तर-पश्चिम आणि पश्चिम मध्य बंगालच्या उपसागरात सायक्लॉनिक सर्क्युलेशन तयार झाले असून, याचा प्रभाव भारतासह आसपासच्या देशांवरही पडणार आहे.
हवामान खात्याच्या अंदाजानुसार, या वादळामुळे पश्चिम मध्य बंगालच्या उपसागरावर वाऱ्याचा सरासरी वेग ताशी 30-40 किमी असेल, तर कमाल वेग 55 किमी प्रति तासापेक्षा जास्त असू शकतो. या पार्श्वभूमीवर कोकण, गोवा, गुजरात आणि महाराष्ट्रासाठी रेड अलर्ट जारी करण्यात आला आहे. तज्ज्ञांनी नागरिकांना पुढील 48 तास समुद्रकिनाऱ्यावर न जाण्याचे आवाहन केले आहे. चक्रीवादळाच्या धोक्याच्या पार्श्वभूमीवर राज्यातील नागरिकांना सतर्क राहण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. विशेषतः समुद्रकिनाऱ्याजवळील गावांमधील रहिवाशांना दक्षतेचा इशारा देण्यात आला आहे.
या चक्रीवादळाचे परिणाम देशाच्या विविध भागांत दिसून येणार आहेत. उत्तर किनारपट्टी, उत्तर मध्य महाराष्ट्र, दक्षिण गुजरात, बिहार आणि उप-हिमालयीन पश्चिम बंगालमध्ये मध्यम ते जोरदार स्वरूपाचा पाऊस अपेक्षित आहे. याशिवाय सिक्कीम, झारखंड, ओडिशा, छत्तीसगड, मध्य प्रदेश आणि उत्तर प्रदेशच्या काही भागांतही पावसाचा जोर वाढण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
या परिस्थितीत शेतकऱ्यांसाठी विशेष सूचना जारी करण्यात आल्या आहेत. त्यांना आपल्या शेती पिकांची आणि पशुधनाची विशेष काळजी घेण्यास सांगितले आहे. सर्वसामान्य नागरिकांना विनाकारण घराबाहेर न पडण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. समुद्रकिनारा लगतच्या भागात राहणाऱ्या लोकांना अधिक सतर्क राहण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.
चक्रीवादळाचा प्रभाव इतर भागांतही जाणवणार आहे. ईशान्य भारत, उत्तर प्रदेश, उत्तराखंड, हिमाचल प्रदेश, किनारी कर्नाटक, अंदमान आणि निकोबार बेटे, लक्षद्वीप, पंजाबचा काही भाग, उत्तर हरियाणा, पूर्व राजस्थान, तामिळनाडू, जम्मू-काश्मीर, गिलगिट-बाल्टिस्तान, मुझफ्फराबाद, लडाख, दिल्ली, पश्चिम गुजरात, केरळ आणि लक्षद्वीप या भागांतही पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. मात्र या भागांत पावसाची तीव्रता तुलनेने कमी असेल. तरीही, चक्रीवादळाच्या संभाव्य परिणामांमुळे या भागातील नागरिकांनीही सावधगिरी बाळगावी, असे तज्ज्ञांनी सुचवले आहे.
या परिस्थितीचे गांभीर्य लक्षात घेता, राज्य सरकार आणि स्थानिक प्रशासन यांनी विविध उपाययोजना हाती घेतल्या आहेत. पूरग्रस्त भागांतील नागरिकांचे सुरक्षित स्थळी स्थलांतर करणे, अन्नधान्य व अत्यावश्यक वस्तूंचा पुरवठा सुरळीत ठेवणे, आरोग्य सुविधा उपलब्ध करून देणे यासारख्या कार्यवाहीवर भर देण्यात येत आहे. तसेच, आपत्कालीन परिस्थितीत तातडीने मदत पोहोचवण्यासाठी बचाव पथके सज्ज ठेवण्यात आली आहेत.
हे पण वाचा:
येत्या 24 तासात या 10 जिल्ह्यात मुसळधार पाऊस हवामान खात्याचा मोठा इशारा Heavy rain 24 hours
शेतकऱ्यांसाठी विशेष मदत योजना जाहीर करण्याची गरज निर्माण झाली आहे. पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाल्याने शेतकऱ्यांना आर्थिक संकटाला सामोरे जावे लागत आहे. त्यामुळे त्यांना तातडीने आर्थिक मदत, बियाणे व खते यांचा पुरवठा, तसेच कर्जमाफी किंवा कर्ज पुनर्गठन यासारख्या उपाययोजनांची गरज आहे.
शहरी भागात पाणी साचण्याच्या समस्येवर मात करण्यासाठी पालिका व महानगरपालिका प्रशासनाने विशेष उपाययोजना राबवण्याची आवश्यकता आहे. जलनिःसारण व्यवस्था सुधारणे, पावसाळी गटारे स्वच्छ करणे, निचऱ्याच्या व्यवस्था करणे यासारख्या उपायांवर भर देणे गरजेचे आहे. याशिवाय, रस्ते दुरुस्ती, पूल व पुलांची देखभाल याकडेही लक्ष देणे आवश्यक आहे.
या नैसर्गिक आपत्तीच्या पार्श्वभूमीवर नागरिकांनी स्वतःची काळजी घेण्याबरोबरच एकमेकांना मदत करण्याची गरज आहे. स्थानिक प्रशासन व स्वयंसेवी संस्थांच्या मदतीने गरजूंना मदत पोहोचवणे, निवारा व अन्नधान्य पुरवणे यासारख्या कामांत सहभागी होणे महत्त्वाचे आहे. तसेच, अफवांवर विश्वास न ठेवता अधिकृत माहितीवरच अवलंबून राहणे आवश्यक आहे.
या नैसर्गिक आपत्तीतून बाहेर पडण्यासाठी सामूहिक प्रयत्नांची गरज आहे. प्रशासन, स्थानिक संस्था, स्वयंसेवी संघटना आणि नागरिक यांनी एकत्र येऊन या संकटावर मात करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. तसेच, भविष्यात अशा परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी दीर्घकालीन नियोजन व उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. पर्यावरण संवर्धन, नदी व नाले यांचे संरक्षण, वृक्षारोपण, पाणलोट क्षेत्र विकास यासारख्या उपायांवर भर देणे आवश्यक आहे.