Spray Pump कृषी उत्पादन वाढीच्या दृष्टीने महत्त्वाचे असलेले कापूस आणि सोयाबीन हे प्रमुख पीक राज्यातील शेतकऱ्यांच्या जीवनात महत्त्वाचे स्थान बनले आहे. या पिकांच्या उत्पादकतेत आणि मूल्य साखळीत सातत्याने सुधारणा घडवून आणण्यासाठी राज्य शासनाने महत्त्वाकांक्षी योजना राबविण्याचा निर्णय घेतला आहे.
कृषी विभागाच्या अंतर्गत नुकत्याच जाहीर करण्यात आलेली “बॅटरी ऑपरेटेड फवारणी पंप” ही योजना या दिशेने केलेला एक महत्त्वाचा प्रयत्न आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश कापूस आणि सोयाबीनच्या उत्पादकतेत वाढ करण्यासाठी शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा लाभ मिळवून देणे हा आहे.
कापूस आणि सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांचे प्रश्न
कापूस आणि सोयाबीन या राज्यातील महत्त्वाच्या पिकांमधील प्रमुख समस्या म्हणजे पाण्याची कमतरता, मागील काही वर्षांमधील दुष्काळाच्या परिस्थितीत घटलेली उत्पादकता, शेतमाल विक्रीच्या वेळी मिळणाऱ्या कमी भावा ह्या आहेत.
या समस्यांचा समतोल शोध घेण्यासाठी राज्य शासनाने विविध पातळ्यांवर प्रयत्न केले आहेत. कृषी विभागाच्या अध्यक्षांनी यावर चर्चा केल्यानंतर, या समस्यांच्या निवारणासाठी नवीन योजनेची घोषणा केली आहे.
बॅटरी ऑपरेटेड फवारणी पंपांचे वाटप
“बॅटरी ऑपरेटेड फवारणी पंप” ही नवीन योजना राज्यातील कापूस आणि सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांना लाभ देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र शेतकऱ्यांना कृषी विभागामार्फत बॅटरी ऑपरेटेड फवारणी पंपांचे वितरण करण्यात येईल. लॉटरी प्रक्रियेद्वारे पात्र ठरलेल्या शेतकऱ्यांना त्यांच्या मोबाइल क्रमांकावर एसएमएसद्वारे कळविण्यात आले असून, वितरण प्रक्रिया लवकरच सुरू होणार आहे.
या योजनेसाठी शेतकऱ्यांकडून तयार ठेवण्यात आलेली काही महत्त्वाची कागदपत्रे म्हणजे आधार कार्ड, डिजिटल सातबारा, बँकेचे पासबुक इत्यादी आहेत. या कागदपत्रांचे ऑनलाइन अपलोड किंवा प्रत्यक्ष कृषी कार्यालयात सादर करण्यासंबंधीच्या सूचनाही देण्यात आल्या आहेत.
कापूस आणि सोयाबीन मूल्य साखळी विकास योजना
“बॅटरी ऑपरेटेड फवारणी पंप” ही योजना राज्यात कापूस आणि सोयाबीनच्या उत्पादकतेत वाढ करण्यासाठी राबविली जात असून, ती “कापूस आणि सोयाबीन मूल्य साखळी विकास” या मोठ्या योजनेचा एक भाग आहे.
या मूल्य साखळी विकास योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा लाभ देण्याबरोबरच, शेतमालाच्या व्यवस्थित पीकविमा, वितरण, प्रक्रिया आणि विपणन यासाठी देखील मदत केली जात आहे. या सर्व उपाययोजनांमुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पादकतेत आणि उत्पन्नात वाढ होण्यास मदत होणार आहे.
अंमलबजावणीमध्ये आलेला विलंब
शासनाने या योजनेची घोषणा केल्यानंतर काही काळ उलटला असला तरी, या योजनेच्या अंमलबजावणीमध्ये काही अडचणींच्या कारणास्तव विलंब झाला होता. योजना कार्यान्वित करण्यासाठी सुरुवातीला टेंडर प्रक्रियेमध्ये काही अडचणी आल्याने, त्याचे निराकरण होण्यासाठी वेळ लागला. अखेर 9 सप्टेंबर 2022 रोजी लॉटरी प्रक्रिया पूर्ण झाली असून, पात्र लाभार्थ्यांना लवकरच फवारणी पंपांचे वितरण सुरू होणार आहे.
हवामान अंदाज
राज्यातील हवामानाचा अंदाज लक्षात घेता, विदर्भात पुढील काही दिवसांत पाऊस होण्याची शक्यता वर्तविली जात आहे, तर मराठवाड्यात हवामानात विशेष बदल होण्याची शक्यता नाही. या परिस्थितीत, कृषी विभागाच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना योग्य ती मार्गदर्शक सूचना देण्यात येईल.
पुढील पावले
या योजनेअंतर्गत लाभार्थी शेतकऱ्यांना कृषी विभागाच्या पुढील सूचनांची वाट पाहावी लागेल. कृषी कार्यालयात भेट देऊन आवश्यक कागदपत्रे सादर करणे, आणि इतर तपशीलवार माहिती मिळवणे या गोष्टी महत्त्वाच्या ठरतील. कृषी विभाग लवकरच ही माहिती शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवेल.
राज्यातील कापूस आणि सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी ही वास्तविक आनंदाची बातमी आहे. कृषी विभागाच्या माध्यमातून राबविली जाणारी ही नवीन योजना, शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा लाभ मिळवून देणार आहे.
“बॅटरी ऑपरेटेड फवारणी पंप” ही योजना कापूस आणि सोयाबीन पिकांच्या उत्पादकतेत वाढ घडवून आण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावेल अशी अपेक्षा आहे. राज्य शासनाच्या या प्रयत्नांमुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ होण्यास मदत होईल.