SBI Bank Loan News
कोरोना महामारीच्या काळात अनेक छोटे व्यावसायिक आणि दुकानदार यांच्यावर मोठा आर्थिक फटका बसला. अशा कठीण परिस्थितीत सरकारने लघु उद्योजकांना आर्थिक मदत करण्यासाठी पंतप्रधान मुद्रा लोन योजना सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत सरकार सुलभ अटींवर कर्ज उपलब्ध करून देत आहे. विशेष म्हणजे या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी बँकेच्या फेऱ्या मारण्याची गरज नाही. घरबसल्या ऑनलाइन पद्धतीने कर्जासाठी अर्ज करता येतो.
मुद्रा लोन योजना म्हणजे काय?
मुद्रा (MUDRA) हे मायक्रो युनिट्स डेव्हलपमेंट अँड रिफायनान्स एजन्सी या नावाचे लघुरूप आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश लघु उद्योग आणि व्यवसायांना आर्थिक मदत करणे हा आहे. मुद्रा लोन अंतर्गत कंपनी, संस्था किंवा स्टार्टअप यांना सहज कर्ज मिळू शकते. सरकारने या योजनेत तीन प्रकारच्या कर्ज उत्पादनांची निर्मिती केली आहे – शिशु, किशोर आणि तरुण. या योजनेअंतर्गत कमाल 10 लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज मिळू शकते.
स्टेट बँक ऑफ इंडियाची ई-मुद्रा कर्ज योजना
स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI) ही देशातील सर्वात मोठी सार्वजनिक क्षेत्रातील बँक आहे. या बँकेने मुद्रा लोन योजनेअंतर्गत ई-मुद्रा कर्ज योजना सुरू केली आहे. या योजनेचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे घरबसल्या ऑनलाइन पद्धतीने 50,000 रुपयांपर्यंतचे कर्ज मिळवता येते. मात्र यासाठी अर्जदाराचे SBI मध्ये बँक खाते असणे आवश्यक आहे.
ई-मुद्रा कर्जासाठी पात्रता
- अर्जदाराचे SBI मध्ये बचत किंवा चालू खाते असणे आवश्यक आहे.
- व्यवसाय किमान 5 वर्षांपासून सुरू असावा.
- व्यवसायाशी संबंधित कागदपत्रे असणे आवश्यक.
- जीएसटी नोंदणी क्रमांक (GSTIN) असावा.
- उद्योग आधार क्रमांक असावा.
- दुकान किंवा व्यवसाय युनिटचा नोंदणी क्रमांक असावा.
- बँक खात्याशी आधार क्रमांक लिंक असावा.
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया
ई-मुद्रा कर्जासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया अत्यंत सोपी आहे. अर्जदाराने SBI च्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन ऑनलाइन अर्ज भरावा. यासाठी खालील पायऱ्या अनुसरा:
- SBI च्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- ‘Apply for Loan’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- ‘MUDRA Loan’ हा पर्याय निवडा.
- आवश्यक माहिती भरा.
- आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
- अर्ज सबमिट करा.
अर्ज सबमिट केल्यानंतर बँकेकडून पडताळणी केली जाईल. पात्रता पूर्ण असल्यास कर्ज मंजूर केले जाईल. 50,000 रुपयांपर्यंतचे कर्ज ऑनलाइन पद्धतीने मिळू शकते. यापेक्षा जास्त रकमेच्या कर्जासाठी मात्र बँक शाखेत जाणे आवश्यक आहे.
मुद्रा लोन योजनेची वैशिष्ट्ये
- कमी व्याजदर: मुद्रा लोनवरील व्याजदर इतर व्यावसायिक कर्जांच्या तुलनेत कमी आहे.
- कमी कागदपत्रे: या योजनेसाठी कमी कागदपत्रांची आवश्यकता असते.
- लवचिक परतफेड: कर्जाची परतफेड करण्यासाठी लवचिक कालावधी दिला जातो.
- तारण नाही: 10 लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्जासाठी तारण ठेवण्याची आवश्यकता नाही.
- विविध उद्देश: व्यवसाय सुरू करणे, विस्तार करणे किंवा आधुनिकीकरण करण्यासाठी कर्ज घेता येते.
मुद्रा लोन योजनेचे फायदे
- आर्थिक समावेशन: या योजनेमुळे असंघटित क्षेत्रातील लघु उद्योजकांना औपचारिक बँकिंग व्यवस्थेत आणले जात आहे.
- रोजगार निर्मिती: लघु उद्योग वाढल्याने रोजगाराच्या संधी वाढतात.
- महिला सक्षमीकरण: या योजनेत महिला उद्योजकांना प्राधान्य दिले जाते.
- ग्रामीण विकास: ग्रामीण भागातील उद्योजकांना कर्ज उपलब्ध होत असल्याने ग्रामीण अर्थव्यवस्था बळकट होते.
- सावकारांपासून मुक्तता: कमी व्याजदरात कर्ज मिळत असल्याने सावकारांच्या जाचातून मुक्तता मिळते.
- डिजिटल बँकिंगला चालना: ऑनलाइन अर्ज प्रक्रियेमुळे डिजिटल बँकिंगला प्रोत्साहन मिळते.
मुद्रा लोन योजनेचे प्रकार
- शिशु: 50,000 रुपयांपर्यंतचे कर्ज
- किशोर: 50,000 ते 5 लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज
- तरुण: 5 लाख ते 10 लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज
कोणत्या क्षेत्रांसाठी मुद्रा लोन उपलब्ध आहे?
- लघु उद्योग
- दुकाने
- फळे-भाजीपाला विक्रेते
- ट्रक ऑपरेटर्स
- खाद्यपदार्थ प्रक्रिया उद्योग
- सेवा क्षेत्र
- कारागीर
- कृषी-आधारित क्रियाकलाप
आव्हाने आणि उपाययोजना
मुद्रा लोन योजना अत्यंत उपयुक्त असली तरी काही आव्हानेही आहेत:
- कर्जवसुली: लघु व्यवसायांकडून कर्जवसुली करणे कठीण जाते. उपाय: कर्जदारांना आर्थिक व्यवस्थापनाचे प्रशिक्षण देणे.
- कर्जाचा गैरवापर: काही लोक कर्जाचा वापर इतर उद्देशांसाठी करतात. उपाय: कर्जाच्या वापरावर कडक देखरेख ठेवणे.
- जागरूकतेचा अभाव: अनेकांना या योजनेबद्दल माहिती नाही. उपाय: व्यापक प्रसार माध्यमांद्वारे जनजागृती करणे.
- डिजिटल साक्षरता: ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी डिजिटल कौशल्यांची गरज असते. उपाय: डिजिटल साक्षरता कार्यक्रम राबवणे.
निष्कर्ष
पंतप्रधान मुद्रा लोन योजना ही लघु उद्योजकांसाठी वरदान ठरली आहे. या योजनेमुळे लाखो लोकांना स्वयंरोजगाराची संधी मिळाली आहे. कोरोना महामारीच्या संकटकाळात या योजनेने अनेकांना दिलासा दिला आहे. SBI सारख्या मोठ्या बँकांनी ऑनलाइन कर्ज देण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिल्याने प्रक्रिया अधिक सुलभ झाली आहे.
मुद्रा लोन योजनेमुळे देशाच्या अर्थव्यवस्थेला चालना मिळत आहे. लघु उद्योग वाढल्याने रोजगार निर्मिती होत आहे. ग्रामीण भागातील अर्थव्यवस्था बळकट होत आहे. महिला उद्योजकांना प्रोत्साहन मिळत आहे. एकूणच समाजाच्या सर्वांगीण विकासाला हातभार लागत आहे.
या योजनेची अंमलबजावणी अधिक प्रभावीपणे करण्यासाठी काही उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. कर्जदारांना आर्थिक व्यवस्थापनाचे प्रशिक्षण देणे, कर्जाच्या वापरावर देखरेख ठेवणे, जनजागृती करणे आणि डिजिटल साक्षरता वाढवणे या गोष्टींवर भर देणे आवश्यक आहे.