ration card holder भारत सरकारने अलीकडेच रेशन कार्ड धारकांसाठी एक महत्त्वपूर्ण नवीन नियम जाहीर केला आहे. या नियमानुसार, सर्व रेशन कार्ड धारकांना आपले ई-केवायसी (इलेक्ट्रॉनिक नो युवर कस्टमर) करणे बंधनकारक करण्यात आले आहे.
हा नियम राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायद्याच्या अंतर्गत येणाऱ्या सर्व लाभार्थ्यांना लागू होतो. या लेखात आपण या नव्या नियमाबद्दल सविस्तर माहिती घेऊ, त्याचे महत्त्व समजून घेऊ आणि त्याचे संभाव्य परिणाम पाहू.
राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा: एक संक्षिप्त परिचय
राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा हा भारत सरकारचा एक महत्त्वाकांक्षी कायदा आहे, जो देशातील गरीब आणि गरजू लोकांना स्वस्त दरात अन्नधान्य उपलब्ध करून देण्याचे उद्दिष्ट ठेवतो. या कायद्यानुसार, पात्र लाभार्थ्यांना दोन प्रकारच्या सुविधा दिल्या जातात:
- स्वस्त दरातील धान्य: सर्वसामान्य रेशन कार्ड धारकांना स्वस्त दरात धान्य उपलब्ध करून दिले जाते.
- मोफत धान्य: प्राधान्य कुटुंबातील कार्ड धारकांना मोफत धान्य दिले जाते.
या योजनेमुळे लाखो भारतीय कुटुंबांना अन्न सुरक्षा मिळाली आहे आणि त्यांच्या आहाराची गुणवत्ता सुधारली आहे.
नवीन नियम: ई-केवायसी अनिवार्य
केंद्र सरकारने आता या योजनेत एक महत्त्वपूर्ण बदल केला आहे. त्यानुसार, सर्व रेशन कार्ड धारकांना आपले ई-केवायसी करणे बंधनकारक करण्यात आले आहे. या नियमाचे मुख्य मुद्दे पुढीलप्रमाणे आहेत:
- अंतिम मुदत: 31 ऑक्टोबर 2024 पर्यंत रेशन कार्डवर नोंदणीकृत असलेल्या सर्व सदस्यांनी आपली ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
- अनुपालन न केल्यास परिणाम: जर हा नियम पाळला नाही तर 1 नोव्हेंबर 2024 पासून संबंधित रेशन कार्ड धारकाला धान्य मिळणार नाही आणि त्यांचे रेशन कार्डही रद्द केले जाईल.
- सर्व सदस्यांसाठी अनिवार्य: रेशन कार्डवरील प्रत्येक सदस्याने ई-केवायसी करणे आवश्यक आहे. एका सदस्याने केवायसी न केल्यास संपूर्ण कुटुंबाचे रेशन कार्ड रद्द होऊ शकते.
ई-केवायसीचे महत्त्व आणि फायदे
ई-केवायसी ही एक डिजिटल प्रक्रिया आहे जी व्यक्तीच्या ओळखीची पडताळणी करते. या नवीन नियमामागील उद्दिष्टे आणि संभाव्य फायदे पुढीलप्रमाणे आहेत:
हे पण वाचा:
लाडकी बहीण योजनेच्या तिसऱ्या हफ्त्याचे पैसे या दिवशी खात्यात जमा होणार installment of Ladki Bahin Yojana
- पारदर्शकता: ई-केवायसीमुळे सार्वजनिक वितरण प्रणालीत अधिक पारदर्शकता येईल. यामुळे बनावट रेशन कार्ड्स आणि अपात्र लाभार्थ्यांचे प्रमाण कमी होईल.
- डेटा अचूकता: ई-केवायसी प्रक्रियेमुळे रेशन कार्ड धारकांची माहिती अद्ययावत आणि अचूक राहील. यामुळे मयत झालेल्या किंवा अपात्र व्यक्तींची नावे आपोआप रद्द होतील.
- लक्ष्यित वितरण: अचूक डेटामुळे सरकारला खरोखर गरजू लोकांपर्यंत लाभ पोहोचवणे सोपे होईल. यामुळे सार्वजनिक संसाधनांचा अधिक कार्यक्षम वापर होईल.
- डिजिटल इंडिया: ही प्रक्रिया डिजिटल इंडिया मोहिमेशी सुसंगत आहे, जी सरकारी सेवांचे डिजिटलायझेशन करण्यावर भर देते.
- गैरवापर रोखणे: ई-केवायसीमुळे एकाच व्यक्तीच्या अनेक रेशन कार्ड्सचा गैरवापर रोखला जाईल, ज्यामुळे प्रणालीतील गळती कमी होईल.
सार्वजनिक वितरण प्रणाली आणि धान्य वितरण
सार्वजनिक वितरण प्रणाली (पीडीएस) ही भारत सरकारची एक महत्त्वाची योजना आहे जी गरीब आणि गरजू लोकांना अन्नधान्य आणि इतर आवश्यक वस्तू पुरवते.