Big decision of rbi आपण आपल्या बँक खात्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात पैसे ठेवण्याकडे कल दाखवतो. याचे प्रमुख कारण म्हणजे अनपेक्षित खर्चांना तोंड देण्यासाठी आर्थिक सुरक्षा. ऑनलाइन पेमेंट सुविधांमुळे, आपण सहजपणे मोठ्या रकमा हाताळू शकतो. परंतु, या सोयीसोबतच काही महत्त्वाच्या नियमांची जाणीव असणे गरजेचे आहे, विशेषतः बचत खात्यांमध्ये ठेवल्या जाणाऱ्या रकमेच्या मर्यादेसंदर्भात.
बचत खाते हे सामान्य नागरिकांसाठी त्यांचे पैसे सुरक्षित ठेवण्यासाठी आणि काही प्रमाणात व्याज मिळवण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. परंतु, या खात्यांमध्ये अमर्याद रक्कम ठेवणे किंवा वारंवार मोठ्या रकमांचे व्यवहार करणे हे सरकारी नियमांच्या विरोधात जाऊ शकते. अशा परिस्थितीत, आपण नकळतपणे स्वतःला कर आकारणी किंवा इतर कायदेशीर गुंतागुंतींमध्ये अडकवू शकतो.
बँक खात्यातील रकमेची मर्यादा:
सरकारने बँक खात्यांमध्ये पैसे जमा करण्याची आणि काढण्याची काही मर्यादा निश्चित केल्या आहेत. या मर्यादा ओलांडल्यास, त्याचा परिणाम कर आकारणी किंवा अतिरिक्त चौकशीच्या रूपात होऊ शकतो. उदाहरणार्थ
दहा लाख रुपयांची मर्यादा: जर एखाद्या व्यक्तीच्या बचत खात्यात एका आर्थिक वर्षात दहा लाख रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम जमा केली गेली, तर बँकांना त्याची माहिती कर विभागाला देणे बंधनकारक आहे.
आयकर विभागाची नोटीस: दहा लाख रुपयांपेक्षा जास्त रकमेच्या व्यवहारांमुळे आयकर विभागाकडून चौकशीची नोटीस येऊ शकते. या नोटीशीमध्ये पैशांचे स्रोत आणि कर भरणा याबद्दल प्रश्न विचारले जाऊ शकतात.
टीडीएस (Tax Deducted at Source): जर एखाद्या व्यक्तीच्या बचत खात्यातील व्याजाची रक्कम वार्षिक 40,000 रुपयांपेक्षा जास्त असेल, तर बँक त्यावर 10% टीडीएस कापेल. ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ही मर्यादा 50,000 रुपये आहे.
मासिक व्यवहारांची मर्यादा: काही बँका एका महिन्यात तीनपेक्षा जास्त वेळा मोठ्या रकमांचे व्यवहार केल्यास अतिरिक्त शुल्क आकारू शकतात किंवा विशेष लक्ष देऊ शकतात.
या नियमांमागील उद्देश:
या नियमांमागे अनेक कारणे आहेत:
- काळ्या पैशांवर नियंत्रण: मोठ्या रकमांच्या व्यवहारांवर लक्ष ठेवून, सरकार काळ्या पैशांच्या व्यवहारांवर आळा घालण्याचा प्रयत्न करते.
- कर चुकवेगिरी रोखणे: नियमित कर भरणा न करणाऱ्या व्यक्तींना शोधून काढणे आणि त्यांच्याकडून योग्य कर वसूल करणे हा या नियमांचा एक महत्त्वाचा उद्देश आहे.
- आर्थिक पारदर्शकता: मोठ्या आर्थिक व्यवहारांची नोंद ठेवून, सरकार देशातील आर्थिक व्यवहारांमध्ये अधिक पारदर्शकता आणण्याचा प्रयत्न करते.
खातेधारकांसाठी महत्त्वाच्या सूचना:
आयकर रिटर्न भरणे: नियमित आयकर रिटर्न भरणे हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यामुळे तुमच्या आर्थिक व्यवहारांची योग्य नोंद राहते आणि अनावश्यक चौकशी टाळली जाते.
व्यवहारांची नोंद ठेवणे: तुमच्या सर्व मोठ्या आर्थिक व्यवहारांची योग्य नोंद ठेवा. यामुळे कोणत्याही चौकशीच्या वेळी तुम्ही सहजपणे स्पष्टीकरण देऊ शकाल विविध खाती वापरणे: एकाच खात्यात सर्व पैसे ठेवण्याऐवजी, गरजेनुसार विविध प्रकारची खाती वापरा. उदाहरणार्थ, मुदत ठेवी, म्युच्युअल फंड्स इत्यादी.
कायदेशीर सल्ला घेणे: जर तुमच्या खात्यात मोठ्या रकमा हाताळल्या जात असतील, तर एखाद्या कर सल्लागाराचा किंवा वित्तीय सल्लागाराचा सल्ला घेणे फायदेशीर ठरू शकते. डिजिटल व्यवहारांची काळजी: ऑनलाइन व्यवहार करताना सावधगिरी बाळगा. फसवणूक किंवा सायबर गुन्हे टाळण्यासाठी सुरक्षित पद्धतींचा वापर करा.
बँक खात्यातील रकमेच्या मर्यादेबाबत गैरसमज:
अनेकदा लोकांमध्ये असा गैरसमज असतो की बँक खात्यात ठेवण्यास परवानगी असलेल्या रकमेची एक निश्चित मर्यादा आहे. वास्तविक, अशी कोणतीही कायदेशीर मर्यादा नाही. तुम्ही तुमच्या खात्यात किتीही रक्कम ठेवू शकता. परंतु, मोठ्या रकमांच्या व्यवहारांवर लक्ष ठेवले जाते आणि त्यासाठी योग्य कागदपत्रे आणि स्पष्टीकरण देणे आवश्यक असू शकते.
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी विशेष नियम:
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी काही विशेष सवलती आहेत. उदाहरणार्थ, त्यांच्या बचत खात्यातील व्याजावरील टीडीएसची मर्यादा 50,000 रुपये आहे, जी इतरांसाठी 40,000 रुपये आहे. याशिवाय, त्यांना काही विशिष्ट कर सवलती देखील मिळतात.
बँक खाते हे आपल्या आर्थिक व्यवहारांचे एक महत्त्वाचे साधन आहे. परंतु, त्याचा वापर करताना आपण काही नियम आणि मर्यादा लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे. मोठ्या रकमांचे व्यवहार करताना किंवा खात्यात मोठी रक्कम ठेवताना, आपण त्याची योग्य नोंद ठेवणे आणि आवश्यक तेथे कर भरणा करणे महत्त्वाचे आहे. यामुळे आपण अनावश्यक कायदेशीर गुंतागुंती टाळू शकतो आणि आपल्या आर्थिक व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता राखू शकतो.