Rule Change 1 October प्रत्येक वर्षी केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार आपले आर्थिक बजेट सादर करतात. या बजेटमध्ये विविध क्षेत्रांसाठी निधीची तरतूद केली जाते आणि नवीन नियम व धोरणे जाहीर केली जातात. सप्टेंबर महिना हा आर्थिक वर्षाच्या दृष्टीने महत्त्वाचा असतो कारण या महिन्यात अनेक महत्त्वाच्या नियमांची अंमलबजावणी होते किंवा त्यांची मुदत संपते. ऑक्टोबर 2023 पासून लागू होणाऱ्या काही महत्त्वाच्या आर्थिक नियमांबद्दल आपण या लेखात सविस्तर माहिती घेणार आहोत.
1. LPG गॅस सिलिंडरच्या किमतीत बदल
केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार दर महिन्याच्या पहिल्या तारखेला LPG गॅस सिलिंडरच्या किमती निश्चित करतात. परंतु यावेळी शासनाने एक आठवडा अगोदरच या गॅसच्या दरात सुमारे 100 रुपयांनी घट केली आहे. हा निर्णय सणासुदीच्या काळात सामान्य नागरिकांना दिलासा देण्यासाठी घेण्यात आला आहे.
याचा फायदा केवळ घरगुती वापरकर्त्यांनाच नव्हे तर व्यावसायिक वापरकर्त्यांनाही होणार आहे. अनेक कंपन्या आणि व्यवसाय आता त्यांच्या उत्पादनांच्या किंमतीत कपात करू शकतील, ज्यामुळे ग्राहकांना अप्रत्यक्षपणे फायदा होईल.
नवीन दर 1 ऑक्टोबर 2023 पासून लागू होतील. यामुळे देशभरातील करोडो कुटुंबांना आर्थिक दिलासा मिळणार आहे. विशेषतः मध्यमवर्गीय कुटुंबांसाठी ही बातमी आनंददायक आहे, कारण त्यांच्या मासिक खर्चात लक्षणीय घट होईल.
2. आधार कार्ड अपडेट मोफत
भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरण (UIDAI) ने एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. 14 ऑक्टोबर 2023 पर्यंत नागरिक आपले आधार कार्ड मोफत अपडेट करू शकतील. सामान्यतः आधार अपडेटसाठी शुल्क आकारले जाते, परंतु या विशेष मोहिमेंतर्गत ते पूर्णपणे निःशुल्क असेल.
आधार कार्ड हे भारतातील सर्वात महत्त्वाचे ओळखपत्र बनले आहे. बँक खाते, मोबाइल कनेक्शन, सरकारी योजनांचा लाभ घेणे अशा अनेक कामांसाठी आधार कार्डची आवश्यकता असते. त्यामुळे आपले आधार कार्ड अद्ययावत ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या मोफत अपडेट सुविधेचा लाभ घेऊन नागरिकांनी आपले पत्ता, मोबाइल नंबर, ईमेल आयडी यासारखी माहिती अपडेट करावी.
3. 2000 रुपयांच्या नोटा बदलण्याची अंतिम मुदत
भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (RBI) 2000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाहेर काढण्याचा निर्णय घेतला आहे. या नोटा बदलून घेण्यासाठी किंवा बँकेत जमा करण्यासाठी 30 सप्टेंबर 2023 ही शेवटची तारीख होती. परंतु आता ही मुदत 30 ऑक्टोबर 2023 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
जर आपल्याकडे 2000 रुपयांच्या नोटा असतील तर त्या लवकरात लवकर बँकेत जमा करणे किंवा बदलून घेणे महत्त्वाचे आहे. 30 ऑक्टोबरनंतर या नोटा बदलण्यात अडचणी येऊ शकतात. RBI ने स्पष्ट केले आहे की 2000 रुपयांच्या नोटा कायदेशीर चलन म्हणून वैध राहतील, परंतु त्या चलनातून हळूहळू बाहेर काढल्या जातील.
4. पॅन कार्ड-आधार कार्ड लिंक करण्याची अंतिम मुदत
केंद्र सरकारने पॅन कार्ड आणि आधार कार्ड लिंक करणे अनिवार्य केले आहे. या प्रक्रियेसाठी देण्यात आलेली मुदत 30 सप्टेंबर 2023 रोजी संपत आहे. जर आपण अद्याप आपले पॅन कार्ड आधार कार्डशी लिंक केले नसेल तर ते तातडीने करणे गरजेचे आहे.
पॅन-आधार लिंक न केल्यास आपले पॅन कार्ड निष्क्रिय होऊ शकते. यामुळे बँकिंग व्यवहार, कर भरणे, गुंतवणूक करणे यासारख्या महत्त्वाच्या आर्थिक क्रिया करताना अडचणी येऊ शकतात. त्यामुळे सर्व नागरिकांनी ही प्रक्रिया लवकरात लवकर पूर्ण करावी.
5. SBI ची ‘वी केअर’ योजना
भारतीय स्टेट बँकेने (SBI) ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ‘वी केअर’ नावाची एक विशेष योजना सुरू केली आहे. या योजनेंतर्गत ज्येष्ठ नागरिकांना त्यांच्या गुंतवणुकीवर आकर्षक व्याजदर दिला जातो. या योजनेची मुदत 30 सप्टेंबर 2023 पर्यंत होती, परंतु आता ती 30 ऑक्टोबर 2023 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
‘वी केअर’ योजनेअंतर्गत ज्येष्ठ नागरिकांना त्यांच्या गुंतवणुकीवर 7.50% व्याजदर मिळतो. हा दर सध्याच्या बाजारपेठेतील इतर गुंतवणूक पर्यायांच्या तुलनेत खूपच आकर्षक आहे. ज्येष्ठ नागरिकांनी या संधीचा लाभ घ्यावा आणि आपल्या निवृत्तीनंतरच्या काळासाठी आर्थिक सुरक्षितता निर्माण करावी.
वरील सर्व बदल हे 1 ऑक्टोबर 2023 पासून अंमलात येणार आहेत किंवा त्यांची अंतिम मुदत त्या दरम्यान संपणार आहे. या बदलांचा सर्वसामान्य नागरिकांच्या दैनंदिन जीवनावर मोठा प्रभाव पडणार आहे. विशेषतः LPG गॅस सिलिंडरच्या किमतीतील घट ही स्वागतार्ह बाब आहे.
प्रत्येक नागरिकाने या बदलांची नोंद घ्यावी आणि त्यानुसार आपली आर्थिक नियोजन करावे. आधार कार्ड अपडेट, पॅन-आधार लिंकिंग, 2000 रुपयांच्या नोटा बदलणे या गोष्टी वेळेत पूर्ण करणे महत्त्वाचे आहे. तसेच ज्येष्ठ नागरिकांनी SBI च्या ‘वी केअर’ योजनेचा विचार करावा.