Heavy prediction of rain महाराष्ट्रातील हवामान सध्या कोरडे असले तरी लवकरच राज्यात मुसळधार पावसाचे तांडव सुरू होणार आहे, असा नवा अंदाज ज्येष्ठ हवामान अभ्यासक पंजाबराव डख यांनी व्यक्त केला आहे. गेल्या काही दिवसांपासून राज्यात पावसाने विश्रांती घेतली असली तरी सप्टेंबरच्या शेवटच्या आठवड्यापासून पुन्हा एकदा पावसाळी वातावरण निर्माण होणार असल्याचे त्यांनी सांगितले आहे.
सद्यस्थिती आणि पार्श्वभूमी
सप्टेंबर महिन्याच्या सुरुवातीला महाराष्ट्रात चांगला पाऊस झाला होता. १ ते ३ सप्टेंबर आणि ७ ते १० सप्टेंबर या कालावधीत राज्यातील अनेक भागांत मुसळधार पाऊस कोसळला होता. मात्र त्यानंतर गेल्या काही दिवसांपासून पावसाचा जोर कमी झाला असून राज्यातील बहुतांश भागांत कोरडे हवामान अनुभवास येत आहे.
हे पण वाचा:
पुढील 4 दिवस राज्यातील 11 जिल्ह्यात मुसळधार पावसाला सुरुवात आत्ताच पहा आजचे नवीन दर Heavy rains today
अशा परिस्थितीत पंजाबराव डख यांनी आपला नवा हवामान अंदाज जाहीर केला आहे. त्यांच्या या अंदाजानुसार, पुढील काही दिवस राज्यात कोरडे हवामान राहणार असले तरी २१ सप्टेंबरपासून पुन्हा एकदा पावसाळी वातावरण निर्माण होणार आहे. विशेष म्हणजे २१ सप्टेंबर ते २ ऑक्टोबर या कालावधीत म्हणजेच जवळपास ११ दिवस सलग राज्यात मुसळधार पाऊस कोसळण्याची शक्यता त्यांनी वर्तवली आहे.
पंजाबराव डख यांचा नवा हवामान अंदाज
पंजाबराव डख यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, महाराष्ट्रात आता पुढील चार-पाच दिवस म्हणजेच २० सप्टेंबरपर्यंत कोरडे हवामान राहणार आहे. या काळात राज्यातील कोणत्याही जिल्ह्यात पाऊस पडणार नाही असे त्यांचे म्हणणे आहे.
त्यामुळे शेतकऱ्यांनी या कालावधीत शेतीची महत्त्वाची कामे उरकून घ्यावीत असे आवाहन त्यांनी केले आहे. विशेषतः ज्या शेतकऱ्यांचा सोयाबीन काढणीसाठी तयार झाला असेल त्यांनी लवकरात लवकर सोयाबीनची काढणी करून त्याची सुरक्षित ठिकाणी साठवणूक करावी असे त्यांनी सुचवले आहे.
मात्र २१ सप्टेंबरनंतर मात्र राज्यात पावसाचे तांडव सुरू होणार आहे. २१ सप्टेंबर ते २ ऑक्टोबर या कालावधीत महाराष्ट्रात सलग अकरा दिवस जोरदार पाऊस कोसळण्याची शक्यता डख यांनी वर्तवली आहे. या काळात राज्यातील सर्वच भागांत पाऊस पडणार असला तरी काही विभागांत पावसाची तीव्रता अधिक असणार आहे.
पावसाचा जोर कोठे असणार जास्त?
हे पण वाचा:
महाराष्ट्राला पुढील 24 तासात चक्रीवादळ धडकणार; हवामान विभागाने दिला मोठा अंदाज IMD Alert
पंजाबराव डख यांच्या अंदाजानुसार, २१ सप्टेंबर ते २ ऑक्टोबर दरम्यान राज्यातील उत्तर महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि विदर्भात सर्वाधिक जोरदार पाऊस कोसळण्याची शक्यता आहे. विशेषतः लातूर, नांदेड, परभणी, सांगली, सातारा, धाराशिव (उस्मानाबाद), सोलापूर, कोकण, अहमदनगर, पुणे आणि बीड या जिल्ह्यांत पावसाची तीव्रता सर्वाधिक असण्याची शक्यता आहे.
या जिल्ह्यांमधील काही भागांत तर अतिवृष्टी होण्याचीही शक्यता डख यांनी वर्तवली आहे. त्यामुळे या भागांत पूरस्थिती निर्माण होऊ शकते अशी भीतीही त्यांनी व्यक्त केली आहे. यामुळे या जिल्ह्यांमधील शेतकऱ्यांनी विशेष सावधगिरी बाळगावी असे आवाहनही त्यांनी केले आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाच्या सूचना
पंजाबराव डख यांनी या नव्या हवामान अंदाजासोबतच शेतकऱ्यांसाठी काही महत्त्वाच्या सूचनाही दिल्या आहेत. त्यांच्या मते, २० सप्टेंबरपर्यंत राज्यात कोरडे हवामान राहणार असल्याने या काळात शेतकऱ्यांनी शेतीची महत्त्वाची कामे उरकून घ्यावीत. विशेषतः ज्या शेतकऱ्यांचा सोयाबीन काढणीसाठी तयार झाला असेल त्यांनी लवकरात लवकर सोयाबीनची काढणी करून त्याची सुरक्षित ठिकाणी साठवणूक करावी. कारण २१ सप्टेंबरनंतर सुरू होणाऱ्या पावसामुळे सोयाबीनची काढणी करणे अवघड होऊ शकते.
तसेच २१ सप्टेंबरनंतर सुरू होणाऱ्या पावसाच्या पार्श्वभूमीवर शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांची काळजी घ्यावी असेही आवाहन त्यांनी केले आहे. विशेषतः ज्या भागांत अतिवृष्टीची शक्यता आहे तेथील शेतकऱ्यांनी अधिक सावधगिरी बाळगावी. शेतातील पाण्याचा निचरा होईल याची काळजी घ्यावी. तसेच पिकांवर कीड किंवा रोगांचा प्रादुर्भाव होऊ नये यासाठी योग्य ती खबरदारी घ्यावी असेही त्यांनी सुचवले आहे.
हवामान बदलाचा परिणाम
हे पण वाचा:
महाराष्ट्रात या तारखेला होणार जगातील सर्वात मोठ्या चक्रीवादळाचे आगमन पहा आजचे हवामान world’s biggest cyclone
पंजाबराव डख यांनी व्यक्त केलेला हा नवा हवामान अंदाज हवामान बदलाच्या परिणामांचेच एक उदाहरण आहे असे म्हणता येईल. गेल्या काही वर्षांपासून जागतिक तापमानवाढीमुळे हवामानात मोठे बदल होत असल्याचे दिसून येत आहे. याचा परिणाम म्हणून पावसाच्या पद्धतीतही बदल होत आहेत. महाराष्ट्रासारख्या राज्यांत यापूर्वी जून ते सप्टेंबर या चार महिन्यांत एकसारखा पाऊस पडत असे. मात्र गेल्या काही वर्षांपासून पावसाळ्यात मोठे चढउतार दिसून येत आहेत.
काही दिवस अतिवृष्टी तर काही दिवस कोरडे हवामान अशी स्थिती निर्माण होत आहे. यंदाही असेच चित्र दिसून येत आहे. जूनमध्ये पाऊस उशिरा सुरू झाला. जुलैमध्ये चांगला पाऊस झाला. मात्र ऑगस्टमध्ये पावसाने ओढ दिली. सप्टेंबरच्या सुरुवातीला पुन्हा जोरदार पाऊस झाला. आता मध्यावधीत पुन्हा कोरडे हवामान आहे. तर महिन्याच्या शेवटी पुन्हा मुसळधार पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
शेतीवरील परिणाम
हवामानातील या बदलांचा सर्वाधिक परिणाम शेतीवर होत आहे. पावसाच्या अनिश्चिततेमुळे शेतकऱ्यांना पेरणीपासून ते काढणीपर्यंत अनेक अडचणींना सामोरे जावे लागत आहे. यंदाही पावसाळ्याच्या सुरुवातीला पाऊस उशिरा आल्याने पेरण्या उशिरा झाल्या. त्यानंतर जुलैमध्ये चांगला पाऊस झाल्याने पिकांची वाढ चांगली झाली. मात्र ऑगस्टमध्ये पाऊस कमी झाल्याने पिकांना तणाव सहन करावा लागला. सप्टेंबरच्या सुरुवातीला झालेल्या पावसाने पिकांना जीवदान मिळाले.
आता पुन्हा कोरडे हवामान असल्याने शेतकऱ्यांना काढणीची संधी मिळाली आहे. मात्र २१ सप्टेंबरनंतर पुन्हा मुसळधार पाऊस सुरू होणार असल्याने शेतकऱ्यांपुढे नवे आव्हान उभे राहणार आहे. विशेषतः सोयाबीन, कापूस, तूर अशा खरीप पिकांच्या काढणीवर याचा परिणाम होऊ शकतो. तसेच रब्बी हंगामाच्या पेरण्यांवरही याचा परिणाम होऊ शकतो.
सावधगिरीची गरज
पंजाबराव डख यांनी व्यक्त केलेल्या या नव्या हवामान अंदाजाच्या पार्श्वभूमीवर शेतकऱ्यांसह सर्वसामान्य नागरिकांनीही सावधगिरी बाळगणे गरजेचे आहे. विशेषतः ज्या भागांत अतिवृष्टीची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे तेथील नागरिकांनी विशेष खबरदारी घ्यावी. पूरस्थिती निर्माण होऊ शकते याची जाणीव ठेवून आवश्यक ती पूर्वतयारी करून ठेवावी.
स्थानिक प्रशासनानेही या संभाव्य परिस्थितीची दखल घेऊन आवश्यक ती उपाययोजना आखून ठेवावी. नदी-नाल्यांच्या पाणीपातळीवर लक्ष ठेवावे. अतिवृष्टीमुळे धोकादायक ठिकाणी राहणाऱ्या नागरिकांचे स्थलांतर करण्याची तयारी ठेवावी. तसेच वाहतूक व्यवस्था सुरळीत राहील याचीही काळजी घ्यावी.
