Lands since 1880 कोणतीही जमीन खरेदी-विक्री किंवा अन्य व्यवहार करताना, ग्राहकांना त्या जमिनीच्या इतिहासाची माहिती असणं आवश्यक असतं. हा इतिहास संबंधित जमिनीचे मूळ मालक कोण होते, ती कशी राहिली व वेळोवेळी त्यात काय बदल घडले याबाबत सविस्तर माहिती देतो. या माहितीचा अंतर्भाव सातबारा, फेरफार, खाते उतारा इ. स्वरूपात तहसीर व भूमी अभिलेख कार्यालयात उपलब्ध असतो.
सरकारने आता ही अत्यावश्यक माहिती ऑनलाईन उपलब्ध करून देण्यास सुरुवात केली आहे. यासाठी ‘महाभूमी’ या पोर्टलाची निर्मिती केली आहे. ज्यावर गाव, जमीन, मालक इत्यादीची माहिती उपलब्ध असते.
त्यातच, ‘महाभूलेख’ नावाचा एक अलग पोर्टल देखील सुरू केला गेला आहे. यावर जमिनीच्या अभिलेखांची पाहणी करता येते. उदा. 7/12 उतारा आणि 8 (अ) या अहवालांचे दिग्दर्शन.
या सुविधेतून राज्यभरातील 19 जिल्ह्यांमधील जमिनीच्या अभिलेख पाहणी शक्य झाली आहे. यामध्ये अहमदनगर, अकोला, अमरावती, औरंगाबाद, चंद्रपूर, धुळे, गडचिरोली, गोंदिया, जळगाव, लातूर, मुंबई उपनगर, नंदूरबार, नाशिक, पालघर, रायगड, सिंधुदुर्ग, ठाणे, वाशिम, यवतमाळ या जिल्ह्यांचा समावेश आहे.
अहवाल पाहण्याबरोबरच ही माहिती डाउनलोड देखील करता येते. ज्यामुळे त्या जमिनीसंबंधी कोणत्याही व्यवहारासाठी ही तपशीलवार माहिती जपून ठेवण्यास मदत होते.
सरकारच्या मते, या ‘ई-अभिलेख’ कार्यक्रमाद्वारे राज्यात सुमारे 30 कोटींहून अधिक जुने भूमी अभिलेख उपलब्ध होणार आहेत. हे एक मोठे नवीकरण असून ग्राहकांना जमिनी संबंधी व्यवहारासाठी अत्यावश्यक माहिती लवकरात लवकर उपलब्ध होण्यास मदत होणार आहे.
साराशं, जमिनीच्या कोणत्याही व्यवहाराआधी त्या जमिनीच्या प्रामाणिक आणि अद्यतन माहितीची तपासणी करण्याची जबाबदारी ग्राहकांवर असते. त्यासाठी ही ‘महाभूमी’ आणि ‘महाभूलेख’ या पोर्टल्सची लोकप्रिय सुविधा उपलब्ध झाली आहे.
आता नागरिकांना स्वत:च्या जमिनीची माहिती व इतिहास महाभूमी व महाभूलेख पोर्टल्सवरून तपासता येऊ लागला आहे. या माहितीचा लाभ घेऊन नागरिक जमिनीसंबंधी व्यवहार करण्यासाठी जागरूक होऊ शकतात.
