under Sukanya Yojana भारतातील मुलींच्या शिक्षण आणि आर्थिक सुरक्षिततेसाठी केंद्र सरकारने सुरू केलेली सुकन्या समृद्धी योजना एक अत्यंत महत्त्वाकांक्षी उपक्रम आहे. ही योजना मुलींच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी आणि त्यांच्या सर्वांगीण विकासासाठी एक मजबूत आधार प्रदान करते. या लेखात आपण या योजनेची सविस्तर माहिती, तिचे फायदे आणि तिच्यात सहभागी होण्याची प्रक्रिया समजून घेऊ.
योजनेची पार्श्वभूमी आणि उद्दिष्टे सुकन्या समृद्धी योजना ही भारत सरकारची एक प्रमुख योजना आहे जी 22 जानेवारी 2015 रोजी सुरू करण्यात आली. या योजनेचा मुख्य उद्देश मुलींच्या शिक्षण आणि लग्नाच्या खर्चासाठी आर्थिक तरतूद करणे हा आहे. समाजात मुलींचे स्थान बळकट करणे आणि त्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनवणे हे या योजनेचे प्रमुख ध्येय आहे.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये
- लक्ष्यांकित लाभार्थी: ही योजना विशेषतः 10 वर्षांखालील मुलींसाठी आहे.
- खाते उघडणे: पालक किंवा कायदेशीर पालक मुलीच्या नावे खाते उघडू शकतात.
- गुंतवणूक मर्यादा: वार्षिक किमान 250 रुपये ते कमाल 1.5 लाख रुपये जमा करता येतात.
- व्याज दर: सध्या या योजनेवर 7.6% वार्षिक व्याज मिळते, जे तिमाही जमा होते.
- कालावधी: खाते 21 वर्षांपर्यंत चालू राहते किंवा मुलीच्या लग्नापर्यंत, यापैकी जे आधी घडेल तेथपर्यंत.
- कर लाभ: या योजनेअंतर्गत केलेली गुंतवणूक आयकर कायद्याच्या कलम 80C अंतर्गत कर सवलतीस पात्र आहे.
पात्रता
- मुलगी आणि तिचे पालक भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे.
- मुलीचे वय खाते उघडताना 10 वर्षांपेक्षा कमी असावे.
- एका कुटुंबातील फक्त दोन मुलींसाठी खाते उघडता येते.
आवश्यक कागदपत्रे सुकन्या समृद्धी योजनेअंतर्गत खाते उघडण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- मुलीचे जन्म प्रमाणपत्र
- पालकांचे आधार कार्ड
- पालकांचे पॅन कार्ड
- रहिवासी पुरावा
- मुलीचा फोटो
खाते उघडण्याची प्रक्रिया
- नजीकच्या पोस्ट ऑफिस किंवा अधिकृत बँकेत जा.
- सुकन्या समृद्धी योजना अर्ज फॉर्म मिळवा आणि भरा.
- आवश्यक कागदपत्रे जोडा.
- किमान रक्कम भरा (250 रुपये किंवा त्यापेक्षा जास्त).
- अर्ज जमा करा आणि पावती मिळवा.
योजनेचे फायदे
- उच्च व्याज दर: बँकेच्या बचत खात्यांपेक्षा जास्त व्याज.
- सुरक्षित गुंतवणूक: सरकारी हमी असल्याने पूर्णपणे सुरक्षित.
- कर लाभ: गुंतवणूक आणि व्याजावर कर सवलत.
- लवचिक गुंतवणूक: वार्षिक, त्रैमासिक किंवा मासिक हप्त्यांमध्ये गुंतवणूक करता येते.
- आंशिक काढणे: मुलीच्या 18 व्या वाढदिवसानंतर शिक्षणासाठी 50% रक्कम काढता येते.
महत्त्वाचे मुद्दे
- खाते मुलीच्या 21 व्या वाढदिवसापर्यंत किंवा तिच्या लग्नापर्यंत चालू राहते.
- प्रत्येक आर्थिक वर्षात किमान 250 रुपये जमा करणे आवश्यक आहे.
- खात्यातील रक्कम मुलीच्या नावे असते आणि तिला 18 वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर तिचे व्यवस्थापन करता येते.
सुकन्या समृद्धी योजना ही मुलींच्या भविष्यासाठी एक उत्कृष्ट गुंतवणूक पर्याय आहे. ही योजना मुलींच्या शिक्षण आणि लग्नासाठी आर्थिक सुरक्षा प्रदान करते, तसेच त्यांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनवण्यास मदत करते. उच्च व्याज दर, कर लाभ आणि सरकारी हमी यांमुळे ही योजना अत्यंत आकर्षक ठरते.
