Pensioners Rs. 28000 per month कर्मचाऱ्यांसाठी निवृत्तीनंतरचे आर्थिक सुरक्षितता हे एक महत्त्वाचे पैलू आहे. या संदर्भात, कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना (EPFO) द्वारे चालवली जाणारी कर्मचारी पेन्शन योजना (EPS) एक महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. या लेखात आपण EPS पेन्शन योजनेबद्दल सविस्तर माहिती घेऊ.
EPS योजनेची ओळख
EPS ही EPFO द्वारे चालवली जाणारी पेन्शन योजना आहे. खाजगी क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांना निवृत्तीनंतर आर्थिक सुरक्षा प्रदान करणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. ही योजना कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या कार्यकाळादरम्यान केलेल्या योगदानावर आधारित मासिक पेन्शन देते.
योगदान पद्धत
EPS योजनेत योगदानाची पद्धत खालीलप्रमाणे आहे:
- कर्मचाऱ्याच्या मूळ पगार + महागाई भत्त्याच्या 12% रक्कम PF खात्यात जमा केली जाते.
- नियोक्त्याचे योगदान देखील समान असते.
- या एकूण योगदानापैकी 8.33% रक्कम EPS फंडमध्ये वळवली जाते.
- उर्वरित 3.67% रक्कम PF खात्यात राहते.
पेन्शन गणनेचे सूत्र
निवृत्तीनंतर मिळणाऱ्या पेन्शनची गणना करण्यासाठी EPFO एक विशिष्ट सूत्र वापरते:
मासिक पेन्शन = (पेन्शनपात्र पगार × सेवेची वर्षे) / 70
येथे काही महत्त्वाचे मुद्दे लक्षात घ्यावेत:
- पेन्शनपात्र पगाराची कमाल मर्यादा 15,000 रुपये आहे.
- पेन्शनपात्र पगार म्हणजे शेवटच्या 60 महिन्यांच्या पगाराची सरासरी.
- सेवेची वर्षे ही पूर्ण केलेली वर्षे दर्शवतात.
उदाहरणे
- जर एखाद्या कर्मचाऱ्याचा शेवटचा पगार 15,000 रुपये असेल आणि त्याने 20 वर्षे सेवा केली असेल, तर: मासिक पेन्शन = (15,000 × 20) / 70 = 4,286 रुपये
- 25 वर्षांच्या सेवेसाठी आणि 15,000 रुपये पगारासाठी: मासिक पेन्शन = (15,000 × 25) / 70 = 5,357 रुपये
- जर 15,000 रुपयांची मर्यादा नसेल आणि कर्मचाऱ्याचा पगार 30,000 रुपये असेल व 30 वर्षे सेवा असेल, तर: मासिक पेन्शन = (30,000 × 30) / 70 = 12,857 रुपये
पात्रता
EPS पेन्शन मिळवण्यासाठी खालील अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- EPF योजनेचे सदस्य असणे.
- किमान 10 वर्षे नियमित सेवा पूर्ण करणे.
- 58 वर्षे वय पूर्ण करणे (सामान्य निवृत्ती वय).
लवकर पेन्शन घेण्याचा पर्याय
कर्मचाऱ्यांना 50 वर्षे वय पूर्ण झाल्यानंतर आणि 58 वर्षांपूर्वी पेन्शन घेण्याचा पर्याय उपलब्ध आहे. मात्र, लक्षात घ्या की लवकर पेन्शन घेतल्यास पेन्शनची रक्कम कमी होईल. या पर्यायासाठी फॉर्म 10D भरणे आवश्यक आहे.
कुटुंब पेन्शन
EPS योजना कर्मचाऱ्याच्या कुटुंबाला देखील संरक्षण देते:
- कर्मचाऱ्याच्या मृत्यूनंतर त्याच्या कुटुंबाला पेन्शन मिळू शकते.
- 10 वर्षांपेक्षा कमी सेवा असल्यास, कुटुंबाला 58 वर्षे वय पूर्ण झाल्यावर EPFO पेन्शनची रक्कम एकरकमी काढण्याचा पर्याय असतो.
महत्त्वाचे मुद्दे
- पेन्शनची रक्कम सेवेच्या कालावधीवर आणि शेवटच्या पगारावर अवलंबून असते.
- जास्त वर्षे सेवा केल्यास आणि जास्त पगार असल्यास पेन्शनची रक्कम वाढते.
- सध्याच्या नियमांनुसार पेन्शनपात्र पगाराची कमाल मर्यादा 15,000 रुपये आहे, जी भविष्यात बदलू शकते.
EPS योजनेचे फायदे
- निवृत्तीनंतर नियमित उत्पन्नाचे स्रोत.
- कर्मचाऱ्याच्या मृत्यूनंतर कुटुंबाला आर्थिक सुरक्षा.
- लवकर पेन्शन घेण्याचा पर्याय.
- कमी वेतन असलेल्या कर्मचाऱ्यांना देखील लाभ.
EPS योजना ही खाजगी क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची सामाजिक सुरक्षा योजना आहे. ही योजना कर्मचाऱ्यांना निवृत्तीनंतर आर्थिक स्थैर्य प्रदान करते आणि त्यांच्या कुटुंबाला संरक्षण देते. तथापि, पेन्शनची रक्कम अनेकदा पुरेशी नसते, म्हणून कर्मचाऱ्यांनी अतिरिक्त बचत आणि गुंतवणुकीच्या पर्यायांचा विचार करणे महत्त्वाचे आहे.
EPS योजनेबद्दल अधिक माहिती मिळवण्यासाठी आणि तुमच्या विशिष्ट परिस्थितीनुसार सल्ला घेण्यासाठी EPFO च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या किंवा त्यांच्या कार्यालयाशी संपर्क साधा.
