Ladaki Bahin Yojana महाराष्ट्र राज्य सरकारने अलीकडेच जाहीर केलेली ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण’ योजना महिलांच्या आर्थिक सबलीकरणासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरणार आहे. अर्थमंत्री अजित पवार यांनी सादर केलेल्या अर्थसंकल्पात (2024) या योजनेची घोषणा करण्यात आली, ज्यामुळे राज्यातील अल्प उत्पन्न गटातील महिलांना दरमहा 1,500 रुपयांची आर्थिक मदत मिळणार आहे.
योजनेची वैशिष्ट्ये आणि पात्रता:
- वयोमर्यादा: 21 ते 65 वर्षे वयोगटातील महिला या योजनेसाठी पात्र आहेत.
- उत्पन्न मर्यादा: लाभार्थी कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 2.50 लाखांपेक्षा जास्त नसावे.
- निवासी अट: महाराष्ट्राच्या रहिवाशी असणे आवश्यक आहे.
- वैवाहिक स्थिती: विवाहित, विधवा, घटस्फोटित, परित्यक्त्या आणि निराधार महिला या योजनेसाठी अर्ज करू शकतात.
अटी-शर्तींमधील महत्त्वाचे बदल:
योजनेच्या सुरुवातीला काही अडचणी निर्माण झाल्या होत्या, परंतु सरकारने त्वरित दखल घेऊन अटी-शर्तींमध्ये काही महत्त्वाचे बदल केले आहेत:
- आधिवास प्रमाणपत्राऐवजी पर्यायी कागदपत्रे: आधिवास प्रमाणपत्र नसल्यास, 15 वर्षांपूर्वीचे रेशन कार्ड, मतदार ओळखपत्र, शाळा सोडल्याचे प्रमाणपत्र किंवा जन्म दाखला यांपैकी कोणतेही एक कागदपत्र ग्राह्य धरले जाईल.
- उत्पन्न दाखल्याची सवलत: पिवळे किंवा केशरी रेशनकार्ड असलेल्या कुटुंबांना उत्पन्नाचा दाखला देण्याची आवश्यकता नाही.
- शेतीच्या मर्यादेत बदल: 5 एकर शेतीची अट वगळण्यात आली आहे.
- परराज्यातील महिलांसाठी सवलत: महाराष्ट्रातील आधिवासी पुरुषाशी विवाह केलेल्या परराज्यातील महिलांसाठी पतीचे कागदपत्र ग्राह्य धरले जातील.
- अविवाहित महिलांसाठी संधी: कुटुंबातील एका पात्र अविवाहित महिलेलाही या योजनेचा लाभ मिळू शकतो.
अर्ज प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रे:
अर्ज करण्यासाठी पुढील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- आधारकार्ड
- रेशनकार्ड
- उत्पन्नाचा दाखला
- रहिवासी दाखला
- बँक पासबुक
- अर्जदाराचा फोटो
- अधिवास किंवा जन्म प्रमाणपत्र
- लग्नाचे प्रमाणपत्र
अर्ज भरण्याची प्रक्रिया:
- ऑनलाईन पोर्टल, मोबाईल अॅप किंवा सेतू सुविधा केंद्राद्वारे अर्ज भरता येईल.
- अंगणवाडी केंद्रांमध्ये अर्ज भरण्यासाठी मदत उपलब्ध असेल.
महत्त्वाची तारीख आणि लाभ:
- अर्ज करण्याची अंतिम मुदत 31 ऑगस्ट 2024 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
- 31 ऑगस्टपर्यंत अर्ज केलेल्या पात्र लाभार्थींना 1 जुलै 2024 पासून दरमहा 1,500 रुपये मिळतील.
पुढील परिस्थितींमध्ये व्यक्ती या योजनेसाठी अपात्र ठरू शकतात:
- 2.50 लाखांपेक्षा जास्त वार्षिक उत्पन्न
- कुटुंबातील सदस्य कर भरत असल्यास
- कुटुंबातील कोणी सरकारी नोकरी किंवा निवृत्तीवेतन घेत असल्यास
- कुटुंबाकडे 4 चाकी वाहन असल्यास (ट्रॅक्टर वगळता)
‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण’ योजना महाराष्ट्रातील महिलांच्या आर्थिक स्वावलंबनासाठी एक महत्त्वाची पाऊल आहे. अटी-शर्तींमधील सुधारणांमुळे अधिकाधिक महिलांना या योजनेचा लाभ घेता येईल. महिलांनी या संधीचा लाभ घेऊन आर्थिक सक्षमतेच्या दिशेने वाटचाल करावी, असे आवाहन सरकारतर्फे करण्यात येत आहे.